విమాన ప్రమాదాల్లో ‘బ్లాక్‌బాక్స్’ కీలకం – ఇది ఏమిటి? ఎలా పనిచేస్తుంది? Black Box found on plane accident
ఇటీవల అహ్మదాబాద్‌లో చోటుచేసుకున్న ఘోర విమాన ప్రమాదం నేపథ్యంలో “బ్లాక్‌బాక్స్” అనే పదం మరోసారి వార్తల్లో నిలిచింది. విమాన ప్రమాదాల తరువాత విచారణను వేగవంతం చేసి, ప్రమాదానికి గల అసలైన కారణాలను వెలికితీసే ఆధారంగా బ్లాక్‌బాక్స్ పనిచేస్తుంది. అయితే, ఈ బ్లాక్‌బాక్స్ ఎలాంటి సమాచారం అందిస్తుందో, ఇది ఎలా పనిచేస్తుందో చాలా మందికి పూర్తిగా తెలియదు. ఇప్పుడు దీని గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
బ్లాక్‌బాక్స్ అంటే ఏమిటి?
బ్లాక్‌బాక్స్ అనేది ఒక అత్యంత బలమైన రికార్డింగ్ పరికరం, ఇది విమానంలో జరిగే కీలక డేటా మరియు పైలట్ల సంభాషణలను నిరంతరం నమోదు చేస్తూ ఉంటుంది. ఇది సాధారణంగా విమానం వెనుక భాగంలో అమర్చబడుతుంది. ఎందుకంటే ప్రమాదం జరిగినా విమానం వెనుక భాగం కొంత మేర నష్తికి గురికాకుండా ఉండే అవకాశముంది. బ్లాక్‌బాక్స్ పిండి పోయినా, కాలిపోయినా, నీటిలో మునిగినా… ఇందులోని డేటా సురక్షితంగా ఉండేలా ప్రత్యేకంగా రూపకల్పన చేస్తారు.
ప్రతిరోజు ప్రభుత్వ సంబంధిత వివరాలకు మన వాట్స్ అప్ ఛానల్ లో జాయిన్ అవ్వండి.
బ్లాక్‌బాక్స్‌లో ఉన్న రెండు ముఖ్యమైన భాగాలు
- కాక్‌పిట్ వాయిస్ రికార్డర్ (CVR):
ఇది పైలట్, సహా పైలట్, విమాన నియంత్రణ కేంద్రమైన ఎయిర్ ట్రాఫిక్ కంట్రోల్ (ATC) మధ్య జరిగే సంభాషణలను రికార్డు చేస్తుంది. అత్యవసర పరిస్థితుల్లో పైలట్ ఏం అన్నాడు? ‘మేడే’ అనే సంకేతం ఇచ్చాడా? తదితర సమాచారం ఇందులో దొరుకుతుంది. - ఫ్లైట్ డేటా రికార్డర్ (FDR):
ఇది విమానంలోని టెక్నికల్ డేటా – టేకాఫ్, ఎత్తు, వేగం, ఇంజిన్ పనితీరు, ఇంధన స్థాయి, ల్యాండింగ్ గేర్ వినియోగం, తదితర వివరాలను నిమిషం నిమిషం బట్టి రికార్డు చేస్తుంది. అంటే విమానం ఎలా ప్రవర్తించిందన్న దాన్ని పత్రికరూపంలో అందిస్తుంది.
బ్లాక్‌బాక్స్ ఎలా పనిచేస్తుంది?
విమానం టేకాఫ్ అయినప్పటి నుండి ఎమర్జెన్సీ సిగ్నల్స్ పంపించే వరకు జరిగే ప్రతీ చిన్న విషయాన్ని ఇది రికార్డు చేస్తుంది. ఎటువంటి లోపం మొదలైంది? పైలట్ ఏ విధంగా స్పందించాడు? ఎటువంటి వాతావరణ పరిస్థితులు ఉన్నాయి? – ఇవన్నీ దీని ద్వారా గుర్తించవచ్చు.
ఒక ప్రమాదం జరిగాక దర్యాప్తు బృందాలు ముందుగా బ్లాక్‌బాక్స్‌ను వెతుకుతాయి. ఇది సాధారణంగా నారింజ రంగులో ఉంటుంది – కనుక దీనిని “బ్లాక్‌బాక్స్” అని పిలుస్తూ ఉన్నా, ఇది నారింజ రంగులో ఉండటం వల్ల త్వరగా గుర్తించగలుగుతారు.
ఇది ఎలా తయారవుతుంది? ఎంత బలంగా ఉంటుంది?
బ్లాక్‌బాక్స్‌ను అత్యంత ప్రతికూల వాతావరణంలో కూడా పనిచేసేలా తయారు చేస్తారు. ఇది:
- 1000°C ఉష్ణోగ్రతకు 1 గంట పాటు తట్టుకోగలదు
- అత్యధిక గరిష్ట ఒత్తిడిని భరించగలదు
- నీటిలో 20,000 అడుగుల లోతు వరకు పనిచేయగలదు
- 13 గంటల వరకు వరుసగా డేటాను నిల్వ చేయగలదు
పరీక్షల సమయంలో దీన్ని గంటకు 750 కిలోమీటర్ల వేగంతో గోడకు ఢీ కొట్టించడం, లేదా 2.5 టన్నుల బరువుతో నలిపి పరీక్షించడం వంటి అతి కఠిన పరీక్షలు నిర్వహిస్తారు.
ప్రమాదం జరిగిన తరువాత బ్లాక్‌బాక్స్ ప్రయోజనం
ఒకవేళ విమాన ప్రమాదం జరిగినట్లయితే, ముందు రెస్క్యూ కార్యకలాపాలు నిర్వహించబడతాయి. అనంతరం, బ్లాక్‌బాక్స్‌ను అక్కడి నుండి వెలికితీసి DGCA (Directorate General of Civil Aviation) లేదా AAIB (Aircraft Accident Investigation Bureau) ల్యాబ్‌కు పంపిస్తారు.
అక్కడి నిపుణులు ఇందులోని ఆడియో, డేటాను డీకోడ్ చేస్తారు. ఇది ఒక స్పెషల్ సాఫ్ట్‌వేర్ సాయంతో విశ్లేషించబడుతుంది. ఈ ప్రక్రియ పూర్తవ్వడానికి రోజులు లేదా వారాలు పట్టవచ్చు – కానీ విమాన ప్రమాదానికి గల అసలు కారణాలను అర్థం చేసుకోవడానికి ఇదే ప్రధాన ఆధారం.
అహ్మదాబాద్ ఘటనపై దృష్టి
ఇటీవల అహ్మదాబాద్ నుంచి లండన్ వెళ్తున్న ఏఐ-171 ఎయిర్ ఇండియా విమానం రన్‌వే నుంచి గాల్లోకి లేవగానే కుప్పకూలిపోయింది. ప్రమాదానికి కారణం ఇంకా స్పష్టంగా తెలియలేదు. పైలట్ “మేడే” అనే సంకేతాన్ని పంపినట్లు సమాచారం. దీనికి వెనుకగల తార్కిక కారణాలు, అంతిమ అంశాలు అన్నీ బ్లాక్‌బాక్స్ ద్వారా వెలుగులోకి వస్తాయి.