Bank Merger: మరోసారి బ్యాంకుల విలీనం దిశగా కేంద్రం అడుగులు – నాలుగు ప్రభుత్వ బ్యాంకులు కనుమరుగుకానున్నాయా?
దేశంలో పీఎస్‌బీ బ్యాంకుల సంఖ్య 12 నుండి 8కు తగ్గే సూచనలు
దేశంలో మరోసారి బ్యాంకుల విలీనం (Bank Merger) అంశం తెరపైకి వచ్చింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకుల పునర్వ్యవస్థీకరణపై మళ్లీ దృష్టి సారించినట్లు సమాచారం. గతంలో జరిగిన భారీ విలీనాల తర్వాత ప్రస్తుతం ఉన్న 12 ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకుల్లో (Public Sector Banks – PSBs) నలుగురిని పెద్ద బ్యాంకుల్లో విలీనం చేయాలని కేంద్రం ఆలోచిస్తున్నట్లు ఆర్థిక వర్గాలు చెబుతున్నాయి. ఈ విలీనం జరిగితే దేశంలో మొత్తం 8 బ్యాంకులు మాత్రమే మిగిలే అవకాశం ఉంది.
🏦 విలీనం లక్ష్యం – బలమైన బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ
2019లో జరిగిన పెద్ద ఎత్తున బ్యాంకుల విలీన ప్రక్రియ ద్వారా ప్రభుత్వం పీఎస్‌బీ రంగంలో కొత్త చరిత్ర సృష్టించింది. ఆ సమయంలో 27 ప్రభుత్వ బ్యాంకులు 12కి తగ్గించబడ్డాయి. ఇప్పుడు అదే దిశలో మరో దశ ప్రారంభమయ్యే సూచనలు కనిపిస్తున్నాయి.
ప్రభుత్వ వర్గాల సమాచారం ప్రకారం, ఈసారి కూడా ప్రధాన ఉద్దేశ్యం బ్యాంకుల ఆర్థిక స్థితిని బలోపేతం చేయడం, నిర్వహణ ఖర్చులను తగ్గించడం, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పోటీ సామర్థ్యం పెంచడం అని చెబుతున్నారు. కేంద్రం దృష్టి పెట్టిన ముఖ్య అంశం — పెద్ద బ్యాంకులు మాత్రమే గ్లోబల్ స్థాయిలో పోటీపడగలవన్న భావన.
📋 ఏ బ్యాంకులు విలీనం కాబోతున్నాయి?
ప్రస్తుతం ఉన్న 12 పీఎస్‌బీ బ్యాంకుల్లో నాలుగు చిన్న, మధ్యస్థ బ్యాంకులను పెద్ద బ్యాంకుల్లో విలీనం చేయాలన్న ప్రణాళిక సిద్ధమవుతోందని వార్తలు వినిపిస్తున్నాయి.
విలీనం చేయబోతున్నట్లు చర్చలు జరుగుతున్న బ్యాంకులు ఇవి:
- ఇండియన్ ఓవర్సీస్ బ్యాంక్ (IOB)
- సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా
- బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (BOI)
- బ్యాంక్ ఆఫ్ మహారాష్ట్ర (BOM)
ఈ బ్యాంకులు వరుసగా స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (SBI), బ్యాంక్ ఆఫ్ బరోడా (BoB), పంజాబ్ నేషనల్ బ్యాంక్ (PNB) వంటి దేశంలోని పెద్ద బ్యాంకుల్లో విలీనం కానున్నట్లు సమాచారం.
అయితే ఇప్పటివరకు అధికారిక ప్రకటన ఏదీ వెలువడలేదు. కానీ కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ఈ దిశగా ప్రాథమిక చర్చలు జరుపుతున్నట్లు తెలుస్తోంది.
📰 బ్యాంకింగ్ రంగంలో విలీనం చరిత్ర
గత కొన్నేళ్లలో బ్యాంకుల విలీనం భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలో పెద్ద మార్పులకు దారితీసింది.
- 2017లో, స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియాతో ఐదు అసోసియేట్ బ్యాంకులు మరియు భారతి యుమన్ బ్యాంక్ విలీనం చేయబడ్డాయి.
- 2019లో, మరోసారి పెద్ద ఎత్తున విలీనం జరిగింది – ఆంధ్రా బ్యాంక్, కార్పొరేషన్ బ్యాంక్ యూనియన్ బ్యాంక్‌లో విలీనమయ్యాయి. సిండికేట్ బ్యాంక్, కెనరా బ్యాంక్‌లో కలిసింది. ఒరియంటల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ కామర్స్, యునైటెడ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా పీఎన్‌బీ లో విలీనం అయ్యాయి.
ఈ చర్యల వల్ల బ్యాంకుల సంఖ్య తగ్గినప్పటికీ, వాటి ఆర్థిక స్థితి మరింత బలోపేతం అయ్యిందని RBI నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి.
📈 ఎందుకు మరోసారి విలీనం?
ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో పలు చిన్న బ్యాంకులు ఇంకా నికర లాభాల్లో (Net Profit) తక్కువ వృద్ధిని చూపుతున్నాయి. అంతేకాక నికర చెడు ఆస్తులు (NPA) కూడా కొన్ని బ్యాంకుల్లో ఎక్కువగా ఉన్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో ఆర్థిక వ్యవస్థలో స్థిరత్వం కోసం కేంద్రం ‘బలహీన బ్యాంకులు బలమైన వాటిలో విలీనం కావాలి’ అనే సిద్ధాంతంతో ముందుకు సాగుతున్నట్లు నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ఇక మరో కారణం పరిపాలనా ఖర్చులు తగ్గించడం, టెక్నాలజీ సమీకరణం ద్వారా సమర్థవంతమైన సేవల అందివేత అని చెబుతున్నారు.
🗣️ అధికారుల ప్రతిస్పందన
ఈ వార్తలపై స్పందించిన ఒక ఉన్నత స్థాయి బ్యాంకు అధికారి మాట్లాడుతూ –
“ఒక బ్యాంకును మరొక బ్యాంకులో విలీనం చేయాలా వద్దా అనే నిర్ణయం సుదీర్ఘ సమీక్ష అవసరమైన అంశం. ప్రస్తుతం ప్రభుత్వంనుంచి అధికారిక సమాచారమేమీ రాలేదు. బ్యాంకులు తమ బ్యాలెన్స్ షీట్లు బలోపేతం చేసుకోవడంపైనే దృష్టి సారిస్తున్నాయి” అని తెలిపారు.
ఇక మరొక బ్యాంకింగ్ నిపుణుడు మాట్లాడుతూ –
“సెక్యూరిటీస్ ఎక్స్చేంజ్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియా (SEBI) నిబంధనల ప్రకారం ప్రభుత్వ వాటాను తగ్గించాల్సిన అవసరం ఉంది. దీనికోసం కొన్ని బ్యాంకులు వాటాలను మార్కెట్లోకి విడుదల చేసే సన్నాహాలు చేస్తున్నాయి. ఇది కూడా విలీనానికి దారితీసే ముందస్తు చర్య కావచ్చు” అన్నారు.
💬 నిపుణుల విశ్లేషణ
బ్యాంకింగ్ రంగ నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, ఈ విలీనం ద్వారా భారత్‌లో ప్రభుత్వ బ్యాంకింగ్ రంగం మరింత బలపడనుంది.
“చిన్న బ్యాంకులు పెద్దవిలో కలిస్తే కేవలం పరిమాణం పెరగడం కాదు, పెట్టుబడుల ప్రవాహం, టెక్నాలజీ వినియోగం, మేనేజ్మెంట్ నాణ్యత కూడా మెరుగవుతుంది. అంతర్జాతీయ రేటింగ్ ఏజెన్సీలు కూడా ఈ చర్యలను సానుకూలంగా చూసే అవకాశం ఉంది,” అని నిపుణులు చెబుతున్నారు.
అయితే, మరోవైపు కొందరు ఆర్థికవేత్తలు ఈ విలీనం వల్ల ప్రాంతీయ స్థాయి సేవలు తగ్గిపోవచ్చు, ఉద్యోగుల బదిలీలు పెరుగుతాయి అనే ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
👨💼 కేంద్ర ప్రభుత్వ వ్యూహం
ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం గతంలో “బలమైన బ్యాంకులు – బలమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ” అనే నినాదంతో పీఎస్‌బీ రంగంలో సంస్కరణలు చేపట్టింది. అదే వ్యూహం కొనసాగుతుందని ఆర్థిక వర్గాలు చెబుతున్నాయి.
కేంద్రం ఉద్దేశ్యం –
- బ్యాంకులలో పరిపాలనా సామర్థ్యం పెంచడం
- ఆన్‌లైన్ బ్యాంకింగ్, డిజిటల్ పేమెంట్ వ్యవస్థలను విస్తరించడం
- అంతర్జాతీయ ఫైనాన్షియల్ మార్కెట్లలో భారత బ్యాంకులను పోటీ స్థాయికి తీసుకువెళ్లడం
💰 విలీనం తర్వాత ప్రయోజనాలు
- పెద్ద మూలధనం: విలీనం తర్వాత బ్యాంకుల మూలధనం పెరిగి పెట్టుబడిదారుల విశ్వాసం పెరుగుతుంది.
- తక్కువ ఖర్చుతో సేవలు: ఒకే బ్యాంకులో సమీకరణం వల్ల ఆపరేషనల్ ఖర్చులు తగ్గుతాయి.
- అధునాతన టెక్నాలజీ వినియోగం: పెద్ద బ్యాంకులు ఆధునిక డిజిటల్ సదుపాయాలను వేగంగా విస్తరించగలవు.
- క్రెడిట్ వృద్ధి: వ్యాపారాలు, మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్టులకు రుణాలు ఇవ్వడం సులభమవుతుంది.
⚠️ సవాళ్లు కూడా ఉన్నాయి
విలీనం ప్రక్రియ సులభం కాదు. వ్యవస్థాపక సమీకరణం, సాఫ్ట్‌వేర్ మైగ్రేషన్, ఉద్యోగుల సర్దుబాటు వంటి అంశాలు పెద్ద సవాళ్లు.
గత విలీనాల్లో కూడా కొన్ని సాంకేతిక సమస్యలు ఎదురైనట్లు తెలిసింది. ఈసారి ఆ అనుభవంతో ప్రభుత్వం జాగ్రత్తగా వ్యవహరించే అవకాశం ఉంది.
🔚 మొత్తం చూస్తే…
బ్యాంకుల విలీనం దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో కీలక మలుపు కానుంది. బ్యాంకింగ్ రంగం బలోపేతం అవ్వడం, సేవల సామర్థ్యం పెరగడం, అంతర్జాతీయ పోటీని ఎదుర్కొనే శక్తి పెరగడం వంటి ప్రయోజనాలు ఉన్నా, ఉద్యోగ భద్రత, ప్రాంతీయ సేవల క్షీణత వంటి సమస్యలు కూడా దృష్టిలో ఉంచుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది.
ప్రస్తుతం కేంద్రం అధికారిక ప్రకటన చేయకపోయినా, ఆర్థిక వర్గాలు ఈ అంశంపై చర్చలు జోరుగా సాగుతున్నాయని ధృవీకరిస్తున్నాయి. ఈ విలీనం జరిగితే – దేశంలో 8 బలమైన ప్రభుత్వ బ్యాంకులు మాత్రమే మిగిలి, భారత బ్యాంకింగ్ రంగం కొత్త దశలోకి అడుగుపెడుతుందని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.