రేషన్ బియ్యం వద్దనుకునే వారికి ప్రభుత్వం గుడ్ న్యూస్!
రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రేషన్ పథకంలో విప్లవాత్మక మార్పుల దిశగా అడుగులు వేస్తోంది. ఇప్పటికే జూన్ 1 నుంచి రేషన్ పంపిణీ ప్రక్రియను మళ్లీ ప్రారంభించిన ప్రభుత్వం, ఇప్పుడు కొత్తగా రేషన్ బియ్యం తీసుకోవడాన్ని నిరాకరించే లబ్ధిదారుల కోసం ఓ భిన్నమైన ప్రతిపాదనను తెరపైకి తీసుకొచ్చింది. ఇకపై బియ్యం వద్దనుకుంటే డబ్బులు కాదు… అంతకు మించిన ప్రయోజనాలు అందించాలన్న లక్ష్యంతో చర్యలు చేపట్టనుంది.
ఏమిటి ఈ కొత్త ఆలోచన?
ప్రస్తుతం రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 1.46 కోట్ల రేషన్ కార్డులు ఉన్నాయి. అయితే వీటిలో సుమారు 30% కార్డుదారులు మాత్రమే బియ్యంపై ఆధారపడుతున్నారు. మిగిలిన 70% మంది బియ్యం అవసరం లేకపోయినా, ఇతర ప్రభుత్వ పథకాల కోసం కార్డును కలిగి ఉంటున్నారు. ప్రభుత్వం అందిస్తున్న ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌, ఆరోగ్య భీమా వంటి పథకాలకు అర్హత రేషన్ కార్డు ఆధారంగానే నిర్ణయించబడుతోంది.
ఈ నేపథ్యాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, బియ్యం అవసరం లేనివారికి బదులుగా ఇతర నిత్యావసర వస్తువులు లేదా వాటికి సమానమైన విలువ కలిగిన సరుకులను అందించాలన్న ఆలోచనకు ప్రభుత్వం రూపమిస్తోంది.
బియ్యం స్థానంలో నిత్యావసర వస్తువుల ప్రతిపాదన
రేషన్ బియ్యం వద్దనుకునే లబ్ధిదారులకు ఆయిల్‌, కందిపప్పు, శనగపప్పు, శుభ్రమైన ఉప్పు, మరియు సబ్బులు వంటి నిత్యావసరాలు అందించాలనే అంశంపై పౌర సరఫరాల శాఖ ఇప్పటికే అధ్యయనం ప్రారంభించినట్లు సమాచారం. లబ్ధిదారుల అభిప్రాయాలను సేకరించి, దీనిపై ఒక సమగ్ర విధానాన్ని తీసుకురావాలన్నదే ప్రభుత్వం ఉద్దేశ్యం.
ఈ ప్రతిపాదనపై ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు ఇటీవల కోనసీమ జిల్లాలో జరిగిన ఓ సభలో స్పష్టంగా వ్యాఖ్యానించారు. రేషన్ బియ్యం వద్దనుకునే వారికి డబ్బులు ఇవ్వడం కంటే, ఉపయోగకరమైన ఇతర వస్తువులు ఇవ్వడం మంచిదని ఆయన అభిప్రాయపడ్డారు. ఇదే విషయమై గత నెలలో జరిగిన కేబినెట్ సమావేశంలో చర్చ కూడా జరిగింది.
రేషన్ మాఫియాను అరికట్టేందుకూ మార్పులు
ప్రస్తుతం చాలా మంది లబ్ధిదారులు రేషన్ బియ్యాన్ని తీసుకుని బహిరంగంగా కిలోకు రూ.10-11 ధరకు విక్రయిస్తున్నారు. ప్రభుత్వ మాత్రం ఒక కిలో బియ్యం కోసం సుమారు రూ.46 వరకు ఖర్చు చేస్తోంది. ఈ బియ్యం అడ్డదారుల్లో విక్రయించడంతో రేషన్ మాఫియా పుట్టుకొస్తోంది. ఈ సమస్యను నియంత్రించడానికే ఈ మార్పుల దిశగా ప్రభుత్వం ముందడుగులు వేస్తోంది.
రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రైతుల నుంచి ధాన్యం కొనుగోలు చేసి మిల్లుల ద్వారా మిల్లింగ్ చేయించి, రవాణా, నిల్వ ఖర్చులతో కలిపి బియ్యం పంపిణీ చేస్తోంది. ఇందులో ప్రతి కిలో బియ్యానికి ప్రభుత్వ ఖర్చు రూ.46గా లెక్కవచ్చింది. అందుకే దీనికి బదులుగా సమాన విలువ కలిగిన నిత్యావసరాల పంపిణీ కొంతవరకూ ఆర్థికభారాన్ని తగ్గించగలదని నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు.
పథకాల అమలులో ‘సిక్స్ స్టెప్’ వ్యాలిడేషన్
ప్రభుత్వ పథకాల అమలులో నిజమైన లబ్ధిదారులను గుర్తించేందుకు ప్రభుత్వం ‘సిక్స్ స్టెప్ వాలిడేషన్’ విధానాన్ని పాటిస్తోంది. ఇందులో రేషన్ కార్డు ప్రాథమిక ప్రమాణంగా ఉపయోగపడుతోంది. ఇది వలన కూడా బియ్యం అవసరం లేకున్నా రేషన్ కార్డు అవసరం అవుతోంది.
ఇప్పటి వరకు రేషన్ కార్డు కలిగి ఉన్న వారికి మాత్రమే విద్యా రీయింబర్స్‌మెంట్‌, ఆరోగ్య బీమా, వృద్ధాప్య పెన్షన్ వంటి పథకాల లబ్ధి అందుతోంది. ఈ కారణంగా బియ్యం వద్దనుకున్నా సరే, కార్డు వదలలేని పరిస్థితి నెలకొంది.
వస్తువులతో సరఫరా మారితే ప్రభుత్వానికి లాభమేనా?
ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో ఒక కుటుంబానికి నెలకు సగటున 20 కిలోల బియ్యం అవసరమవుతుంది. అంటే ఒక కుటుంబానికి ప్రభుత్వం సుమారు రూ.920 ఖర్చు చేయాల్సి వస్తోంది. బదులుగా అదే విలువ గల నూనె, పప్పులు, ఇతర నిత్యావసరాల రూపంలో సరుకులు ఇచ్చినట్లయితే – అవి నలుగురికి ఉపయోగపడే విధంగా ఉంటే – బియ్యం దుర్వినియోగం తగ్గే అవకాశముంది. పైగా, లబ్ధిదారులకు ఉపయోగకరమైన ప్రత్యామ్నాయాలు లభిస్తాయి.
ప్రయోజనాలు మరియు సవాళ్లు
ఈ విధానంతో ప్రభుత్వం ఎన్నో ప్రయోజనాలను ఆశించవచ్చు:
- రేషన్ బియ్యం దుర్వినియోగాన్ని అరికట్టవచ్చు
- ప్రభుత్వం ఖర్చు చేస్తున్న నిధులను మరింత సమర్థవంతంగా వినియోగించవచ్చు
- లబ్ధిదారులకు అవసరమైన వస్తువులను తక్కువ ఖర్చుతో అందించవచ్చు
కానీ దీనితో పాటు కొన్ని సవాళ్లు కూడా ఉన్నాయి:
- లబ్ధిదారుల అభిప్రాయాలను ఏకగ్రీవంగా పొందడం
- సరుకుల లాజిస్టిక్స్‌, నిల్వ, సరఫరా వ్యవస్థను పటిష్టంగా నిర్వహించడం
- కొత్త విధానానికి గల చట్టపరమైన అడ్డంకులను పరిష్కరించడం
తుది మాట
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం రేషన్ పథకాన్ని మరింత సమర్థవంతంగా మార్చేందుకు తీసుకుంటున్న ఈ చర్యలు నిజంగా అభినందనీయం. రేషన్ బియ్యం వినియోగాన్ని నిఖార్సైన అవసరాలకు పరిమితం చేస్తూ, దాని స్థానంలో మరింత ఉపయోగకరమైన వస్తువులను అందించాలన్న ఆలోచన ప్రజల అవసరాలకు అనుగుణంగా రూపొందించబడితే… ఇది ఒక మోడల్ పాలనగా నిలిచే అవకాశం ఉంది.
రాబోయే రోజుల్లో ప్రజల స్పందనను బట్టి, ఈ ప్రతిపాదన కార్యరూపం దాలుస్తుందా లేదా అన్నది ఆసక్తికరమైన అంశంగా మారనుంది.